İzzettin Baki Vitray Tasarım & Uygulama Atölyesi

Vitray Nedir?

Vitray: cam resmidir veya dekoratif süsleme de denilebilir. Dilimize Fransızca’dan gelmiştir.

Vitray nerelerde kullanılır?

Vitrayın kullanım alanlarını temel olarak; Dini ve sivil mimari olarak ikiye ayırabiliriz.

Sivil mimaride vitray;Bütün nitelikli binalar (otel, avm, hastane, kamu binaları, özel rezidanslar ve özel villalar vb…) Mimar, İç Mimar ve Dekoratörlerin denetiminde seçilen bölümlerde, dekoratif amaçlı veya tablo olarak uygulanabilir.

Dini mimaride vitray;bin yıldan bu yana kullanılmaktadır. Binli yıllarda düz cam henüz yeni üretilmeye başlandığında, renkli camlar küçük parçalar halinde üretilebiliyordu. Dini mimari gibi yapıların büyük pencerelerine etkileyici görüntü verebilmek için, o günün sanat ve teknolojisi birleştirilerek, özel olarak üretilen esnek kurşun çubuklar ve demir destekler sayesinde, cam eserler günümüze kadar gelmiştir.

19. Yüzyıla gelindiğinde yeni sanat (ART NOUVEAU) adı altında daha çok sivil mimaride gelişen, süslemeli anlayış, vitray sanatının da teknolojisinde, bazı değişikliklere imkan tanıdı ve sıkça kullanıldı.

Ülkemizde, sivil ve dini mimaride Cumhuriyet’e kadar daha çok, kurşun veya bakır çubuklar yerine alçı kullanıldı.

Mimar Sinan döneminde, Süleymaniye ve diğer camilerimizde, en güzel örnekleri uygulanmıştır.

Vitray Teknikleri Nelerdir?

Vitray temelde 6 farklı teknik ile uygulanabilir. Sanatçılar, farklı malzemeler ile kendilerine özel teknikler de yaratabilirler. Bu tür çalışmalar sanatçıların özel çalışmalarıdır.

Vitray Teknikleri

1. Alçılı Vitray;Daha çok Osmanlı döneminde camilerde kullanılmaktaydı. Günümüzde tekniği uygulayabilen sanatçılara, imkan tanınmadığı için bazı alçı ustaları tarafından, basit süsleme motifleri ile uygulamaya devam ediliyor.

2. Kurşunlu Vitray;Renkli veya buzlu dokulu, camların özel üretilmiş esnek kurşun çubuklar yardımı ile üretilen vitraylardır. Günümüzde her türlü binaya uygulanabilmektedir.

3. Bakırlı Vitray;Kurşun çubuklar yerine, yine özel olarak üretilmiş bakırlı folyolar yardımı ile üretilmiş vitraylardır. Kurşunlu vitray ile benzerlik gösterir.

4. Betonlu Vitray;Bu teknik özel üretilmiş 15 – 20 cm kadar çıkan kalınlıkta camların, tasarıma göre kırılıp şekillendirilerek, beton ile birleştirilmesi sayesinde elde edilir.

5. Oyma – Kumlama Vitray;6 mm – 20 mm kadar veya daha kalın camları, sanatçının hazırladığı özel desenleri, cam kumu ile oyarak elde edilen vitraylardır. Bu teknik mat hale getirilerek kumlama şeklinde de uygulanabilir.

6. Füzyon Vitray;Vitraylar içinde en yeni tekniktir. Temel olarak cam özel fırında yaklaşık 800 – 900 derece arasında eritilerek, başka camlar ile birleştirilip veya kendi halinde kalıplar sayesinde, şekillendirilerek elde edilen vitraylardır. Bu vitray tekniğini, farklı renklerle uygulayabilmek için mutlaka renkli camların füzyona uygun üretilmesi gerekir. Camlar çeşitli özel kalıplar sayesinde, şekillendirilip füzyona tabi tutulacak ise, ölçülerine ve kalınlığına göre fırınlanmasına özen gösterilmelidir.