Plastik Sanayi: Tarihçesi ve Bugünkü Durumu

Plastik modern dünyanın en çok kullanılan malzemelerinden birisidir. Hayatın her alanında olan plastik bugün devasa bir sanayi kolu haline gelmiştir. Temelde plastik, karbon, hidrojen, oksijen, azot ve diğer organik, inorganik elementlerden oluşmaktadır. Polimer adı verilen uzun ve zincirli bir yapıya dönüştürülerek elde edilmektedir. Anlam olarak, kalıplanabilen, şekillendirilebilen demektir. Dolayısıyla plastik doğada hazır halde bulunmamakta, doğadaki elementlere insan tarafından müdahale edilmesi ile elde edilmektedir. Plastiğin elde edilmesi için belli bir sıcaklık, basınç ve katalizör kullanılarak monomerler reaksiyona sokulmaktadır. İlk üretildiğinde de daha çok toz, reçine ya da granül halde olmaktadır.

Başlıca Plastik Türleri

Plastik temelde üç ana grup altında toplanır:

• Termoplastik
• Termoset
• Elastomer

Günümüzde plastiğe karşı bilinç artmaya başlamış ve doğada parçalanabilen biyobozunur plastik türleri de üretilmeye başlamıştır. Pek çoğu ham petrolün işlenmesi sonucu arta kalan malzemelerden üretilmekte ve yeryüzündeki petrolün sadece yüzde 4’ü plastik üretiminde kullanılmaktadır. Diğer hammaddelere nazaran daha ucuzdur ve imalatı daha hızlı ve daha kolaydır. Bu nedenle çok fazla tercih edilmekte, başta ambalaj sektörü olmak üzere otomotiv, beyaz eşya, elektronik, yapı, medikal gibi birçok sektörde tercih edilmektedir.

Plastiğin Tarihi

Dünyada ilk tam sentetik plastik 1907 yılında icat edilmiştir. Leo Hendrik Baekeland tarafından New York’ta Bakalit bu ilk plastiktir. Sonrasında pek çok kimyager plastik malzeme bilimine katkı sağlamıştır. Polimer kimyasının babası olarak da Nobel ödüllü Hermann Staudinger kabul edilmektedir.

Modern plastik büyük oranda doğalgaz ya da petrol gibi fosil yakıt bazlı petrokimyasallardan elde edilmektedir. Son dönemde ise mısır ve pamuk gibi yenilenebilir malzemelerden de plastik üretimi başlamıştır. 20. Yüzyılda plastik kullanımının artması aynı zamanda en yaygın çevre sorunlarından birisine neden olmuştur.