33 senedenberi yapmış olduğum Gemi Modelciliğinde şu ana kadar ulaştığım model sayısı 330 olmuştur ( 230 adet model klasik yöntemlerle yapılmış ,son 100 adet model 3D teknolojisi ile yapılmaktadır).. Bu sayının önemli bir kısmını günümüz ticaret gemileri oluşturmaktadır (Tankerler,kosterler,dökme yük gemileri, konteyner gemileri, kuru yük gemileri). Bu gemilerin tersane inşaa planlarından istifade ederek modellerini yaptım.
Buna mukabil , İstanbul a seferi olan gemilerin sefer tarihlerini ait olduğu firmadan öğrenip gemiyi bizzat gördüm ve fotoğraflar çektim. Her ne kadar tersane planları olsada elimde, bazı ayrıntıları planlarda görmenin imkanı olmuyordu. Dolayısıyla fotoğraf çekerek bu detayları yakalayıp modele uyguladım. İstanbul limanlarına seferleri olmayan gemileri ise İzmir, Mersin, Göcek gibi limanlarda görmek ve fotoğralarını çekmek fırsatım oldu. Tuzla tersanelerinde yapılmakta olan gemilerin modellerini yaptığım da ise hemen hemen 15-20 günde bir tersaneyi ziyaret ederek aşama aşama geminin ortaya çıkışını fotoğrafladım bu fotoğraflardaki detayları da mümkün olduğu kadar modele yansıttım.
Anlatmak istediğim ; model siparişi vermek isteyen talep sahibinin , önce model yapımı için yeterli planlarının olup olmadığını tarafıma bildirmesini rica ederim . Malumunuz bu planlar ; posta-endaze planı, genel yan görünüş, genel üst görünüş, yaşam mahalli kat planları, armadora planı, gemi tanker ise devre planları ve izometrik çizimler (perspektifler) , ülkemiz tersanelerinde yapılan bir gemi ise ve ülkemizde üretilen yardımcı donanım ve ekipman üreten firmaların ürünü bu gemide kullanılıyorsa ( ırgatlar, zincir ırgatı, mataforalar, kızaklı mataforalar , hortum kreynleri, provizyon vinçleri , bot kreyni ... v.s. gibi, bu ürünlerin ölçülendirilmiş teknik çizimleri (prospektüsleri) .
Son paragrafta yer alan yardımcı donanımlar konusu şöyle açmak istiyorum : Almanya, İtalya,Fransa,İspanya,Hollanda, İngiltere ve Amerika da artık sektör haline gelmiş modelci firmaların olduğu bilinmektedir.
Bu firmaların üretmiş olduğu hazır malzemeleri alıp, yapmakta olduğumuz bir modele koyarsak ne ölçek olarak bir uygunluk sağlayacaktır ne de şekilsel olarak bir benzerlik arzedecektir. Burada anlatmak istediğim hazır zincir ırgatlarının modelde kullanılması idi. Ayrıca, modelciler için en zor olan vardavelalar da hazır olarak yukarıda bahsetmiş olduğum ülkelerdeki üretici firmalar tarafından satılmaktadır. Yüksekliği 15 mm olan, üç sıralı bu vardavelanın taşıyıcı ayakları (puntal) 2 mm genişliğindedir. 1/100 ölçekli, profesyonelce yapılmış bir modelde rastlamıştım. Bu ölçüleri 100 defa büyülttüğümüzde karşımıza 1,5 metre yüksekliği olan ve puntalları 20 cm olan bir vardavela donanımı karşımıza çıkar. Oysa, gerçek vardavela yüksekliği 100-110 cm' dir. Puntallar ise 3 cm' lik düz- demir profillerden üzerine iki delik delinerek ve üçüncü yatay çizgisi (el tutamağı yeri) yarım daire şeklinde taşlanarak ve kaynak ağzı açılarak üretilen donanımlardır. 1/100 li bir modelde vardavela yüksekliği maksimum 11 mm, puntal dikmeleri maksimum 0,4 mm olmalıdır. Yatay üç sıra da 0,3- 0,3 - 0,4 mm kalınlıkta olmalıdır. Ben, modellerim de bu mikron ölçülerini göz önünde bulundurarak çalışıyorum. Punteller, bilgisayar programları kullanılarak çizilmekte ,printerden alınan çizimlerin filmleri çekilmekte ve bu filmler kalınlığı 0,3 - 04 mikron olan pirinç malzemeye transfer edilmektedir.
Daha önce de bahsettiğim gemi modeli ve gemi modeli parçası üreten ne kadar firma var ise onların ürettiği yardımcı malzemeleri ithal yolu ile temin ettim. Zaman geliyor ben de bu malzemelerden istifade ediyorum. Fakat, bitmiş bir hali ile bir ırgatı kullanmıyorum. Irgatın bana lazım olan bir parçasını kullanıyor, geri kalanını atıyorum.
Buna rağmen, bu gibi firmaların olması, biz profesyonel modelciler için bulunmaz bir nimet. Çünkü bu firmalar muhtelif çaplarda bogota makarası ve palanga makaraları üretiyorlar. Ya da çapalar, liftinler, can simitleri, ıskarmozlar... kısacası modelciye lazım olan her şeyi... Mühim olan, ölçeğe ve gerçeğine uygun olanını bulmak ve model de kullanmak.
Fakat, A firmasının ürettiği bir ırgatı, B firmasının ürettiği bir ırgat olarak kullanmamak önemli olan...
Modellerime, bilgisayar teknolojisinin getirdiklerini yansıtmaya çalışıyorum. Çünkü en mükemmeli yakalamalıyım.
Bunu başaramaz isem, cezaevlerinde maket yapan kader kurbanı insanlardan ne farkım kalır?? ...
Ya da daha önceki paragraflarımda eleştirdiğim sıradan profesyonel modelcilerden??.
Benim, 2,5 – 3 ay uğraşıp el emeği ve göz nuru ile hazırladığım ve de bilimsel olan bir modeli , sıradan profesyonel bir modelci 1 – 1,5 ay gibi bir zamanda teslim ediyorsa ve de benim talep ettiğim ücretin üçte birine bu modeli yapıyorsa yorumu okuyanlara bırakıyorum...
Fakat, yaşadığım bir olayı da nakletmeden geçemeyeceğim. Hemen hemen 2 sene önce oldu galiba. Tuzla daki bir tersane beni model yapımı için görüşmeye davet etti (daha önce bu Tersaneye 7 tane model yapmıştım ve bu modellerden 6 tanesi Rusya ya gönderilmişti, bir tanesi tersanede sergileniyordu). Yönetim değişmiş, eskiden tanıdıklarım emekli olmuştu.
Planları inceledim.. Bir tanker modeli idi söz konusu... Teklifimi hemen verdim, sözlü olarak yani. Yönetici (satın alma müdürü) ''çok büyük bir rakam söylediniz, biz, iki model yaptıracağız, sizden önce aldığımız teklifler iki model için , sizin verdiğiniz teklifin
yarısı '' dedi...Yani, bu şu demek idi: Ben model başına 5 milyar TL istemiş isem, teklif veren diğer firmalar 2 modeli 3 milyara
yaparız...
''Sizin kalitenizi ve bu konuda uzman olduğunuzu biliyoruz. Siz de bazı şeyleri göz ardı edip o fiyatlara yaparsanız işi size verelim''
diye bir yaklaşımda bulunan satın alma müdürüne iyi günler dileyip yanından ayrılmıştım.
Ben, bu konuda çıtayı yükseltmeye çalışırken, bana yapılan bu teklif çok zaman beni rahatsız etmiştir.
Tersanede satın alma müdürü olan zat, belki haklı.. Çünkü saç-demir alıyor , kereste alıyor,mefruşat alıyor, mutfak malzemesi alıyor... gerçek anlamda bir model almıyor. Gemi şekli verilmiş ve boyanmış bir keresteyi , model zannediyor...İşte bunun
içindir ki ülkemizde hala gemi modelciliği oyuncak olarak değerlendiriliyor . Bu satırlar bana, başka bir anımı hatırlattı.
Tuzla Tersanelerinden birinde da yapılan bir tankerin modeli sipariş verilmişti. Tanker Türkmenistan a yapılıyordu ve model Türkmenistan Cumhurbaşkanına hediye edilecekti. Modelin teslim günü ben daha erken bir zamanda gittim tersaneye.Modeli kamyonet ile daha sonra getireceklerdi. Tersane müdürünün odasına gittiğimde beni odada bulunan bir şahıs ile tanıştırdı.
Bu kişi Gemi İnşa Mühendisi idi.Tersane müdürü de beni Gemi Modelcisi olarak takdim etti. Gemi Modelleri hakkında kısa bir sohbetten sonra Gemi İnşa Mühendisi olan bu zat bir soru yöneltti bana. ''Modelleri kibrit çöpündenmi yapıyorsunuz'' dedi.
Ben de evet dedim.. Hatta masraf olmasın diye kutularca kibrit alıp hepsinin kimyasal başlığını yakmak yerine çöplere atılmış
kibrit çöplerini topluyorum dedim.Tersane müdürü kıs kıs gülmeye başladı. Bu konuşmadan hemen hemen 3-4 dakika sonra
modeli getirdiler elemanlarım. Kibrit çöpünden model yapılmadığını anlayan Gemi İnşa Mühendisi bir mazeret uydurup odadan
hemen ayrıldı. Bu model ''Gahryman Atamyrat Niyazov'' gemisine ait bir modeldi. Sayfamda bu modelin resimlerini görmeniz mümkündür. Yorumu sizlere bırakıyorum.
''ŞAM VAPURU'' NUN MODELİNİ YAPARKEN
Mimar Sinan' ın eserlerini tarif ederken ; çıraklık eserim, kalfalık eserim, ustalık eserim dediğini biliyoruz.Ben de ŞAM
VAPURU için ustalık eserim diyeceğim ama bunu 2004 kasım ayındaki sergi ve yarışma tayin edecek.
Şam Vapurunun planlarını ve detaylı çizimlerini elde edebilmek için beni bu yola iten, gemiler hakkında bilgilere sahip olan,
kendisi de eski bir deniz subayı olan ve 1957 yılından beri model yapan büyüğüm, ağabeyim, sayın Rahmi Topçu dan
söz etmeden geçemeyeceğim. En büyük gemi arşivine sahip olan ender kişilerden birisi olan Rahmi bey , çok zaman beni
uyarmıştır. '' Günümüz ticaret gemilerinin modellerini yapıyorsun bu konuda bayağı bir bilgin ve tecrüben var, zaman gelecek
senden nostaljik gemilerin modelleri istenecek, bu konularda da bilgin olsun '' diye.
Bana bunu söylediğinde sayın büyüğüm 88-89 yıllardı. 90 lı yılların başında bu geminin planlarını araştırmaya başladık.
Gemi ile iligili muhtelif yerlere mektup yazmak, cevap beklemek.... İnternet yok tabii o zamanlar.. Sonuç olarak 7 senede birşeyler elde edebildik ve arşivimize kattık.
Nostaljik gemi modeli meraklısı olan ve nostaljik gemiler koleksiyonu yapan Arkas Holding'in sahibi Sayın Lucien G. Arkas bana Şam Vapuru nun şiparişini verdi.
ŞAM Vapuruna ait modelin, bırakın ülkemizde, dünyanın hiçbiryerinde modelinin var olduğuna inanmıyorum. Çünkü gemiyi
üreten tersane günümüze kadar mevcudiyetini koruyamamış. Belki gemiyi yapan tersane bir model yapmış olabilir ama
bu tersane de günümüzde mevcut olmadığından model yapılmış olsa dahi tersane gibi o da korunamamış olabilir.
Gemi, 108 metre boyunda (civadra direği hariç) , 13.3 m. genişlikte olup, zarif gövde yapısı, buharlı makinaları ve yelken donanımı ile 1881 yılında kızağa konulmuş, 1884 yılında ilk deneme seferini yapmış modern bir yat görünümüne haiz olan , klipper tipi yelkenli gemilerin inkişafı olan bir gemi. Yolcu taşımacılığının yanı sıra yük de taşıyan şilep sınıfı bir gemi. Yani ambar kapakları, yolcu kamaraları yük makinaları, vinç bumbaları ,yelkenler için kabasorta donanım ... kısacası herşey var gemide. Yani, hem yelkenli hem buharlı bir gemide olması gereken her şey var. Baş bodoslama ve kıç ayna süslemeleri ise, geminin yelkenli gemilerden kalma bir alışkanlığı devam ettirmesi ya da bu zarif tekneyi daha da ön plana çıkarmak için kullanılmış olabilir diye düşünmemek mümkün değil.
Modeli, 1/100 ölçekli yaptım. Yani model 108 cm (civadra hariç). Modelde, üçbin kadar kadar malzeme kullanıldı diye hesap ettim
kaba taslak bir hesap ile. Şuradan paye biçmek mümkün olacak: Modelde 12 tane matafora var . Bu mataforalar çapı 2 mm olan
pirinç çubuktan yapılmış, uç taraflarına konik lik verilmiştir. Palanga makaralarının bağlanacağı askı, mataforanın gerdirme halatı,
ip bağlama yerleri ve mataforanın gövdeye montajı için herbir mataforaya 5 tane delik delinmiştir. Bu delikler 0,5 mm matkap ucu
delinmiş olup 12x5 = 60 tane deliktir toplam olarak. Bu 60 tane deliği delmek için 45 tane matkap ucu kullanılmıştır.Nerdey se
her deliğe bir matkap ucu kırdım yani...
********************************************************************************************************************************************
GÜNÜMÜZ TÜRKİYESİNDE TERSANELERİN DURUMU:
Türkiye de Gemi İnşa Sanayi son 5 senedir zor günler yaşamış, Tuzla Tersanelerinin çoğu kapanmıştır. Yeni gemi inşası için yapılan kuru havuzlar şimdi tamire gelen gemilere hizmet vermektedir. Ülkemiz tersaneleri bundan 5 sene önce tam kapasite ile çalışarak o günlerin ihtiyacı olan kimyasal tankerlerler üretirken biz modelciler de bu tankerlerin modellerini yapıyorduk. Şahsen ben de Liberya, Norveç, İsveç, İtalya, Malta, İspanya gibi ülkelere modeller yaptım. Tuzla Gemi Endüstrisi A.Ş.'nin yapmış olduğu tüm kimyasal tankerlerin modelleri tarafımca yapılmış olup toplam sayısı 22 kadardır. Tersaneler model yaptırırken genellikle aynı gemiden iki adet model talep eder. Bir adet model armatöre hediye edilir, diğer modeli tersane kendi bünyesinde muhafaza ederek adeta kendi model müzelerini oluştururlar.
SİPARİŞ ÜZERİNE YAPILAN KONTEYNER GEMİLERİ:
Şu an üzerinde çalıştığım konteyner gemisi modeli 183 cm boyunda bir modeldir. Ölçeği de 1/115 'dir. Bu ölçek modelciler tarafından kullanılmayan bir ölçek olup her parçasını tek tek yapıp kalıplamak mecburiyeti vardır. Modeli talep eden firma olan ARKAS firmasının İzmirdeki Model Müzesinde bu modele ayıracağı yer 183 cm'ye uygun olduğu için ölçek 1/115 seçilmiştir. Bu modelden daha önce 2 adet yapmıştım. Şimdi 2 adet daha yapılması talep edildi. Bu modelin teslimi gerçekleştiğinde yapmış olduğum model sayım 201 adet olacaktır.
23 Nisan 2013 tarihinde teslim edilen ve model boyu 183 cm olan konteyner gemisi VİVİEN A 'nın modeli ARKAS DENİZ TARİHİ MÜZESİ - İZMİR 'de sergilenmek üzere yola çıkmıştır.
210 metre boyunda olan bu gemi Türkiye'nin en büyük konteyner gemisidir.
Şu anda Vivien A ' nın ikiz kardeşi olan GÜLBENİZ A gemisine ait model üzerinde çalışıyorum. Bu model ile bu serinin 4. modelini yapmış olacağım
( 2 adet VİVİEN A yapıldı, 1 adet GÜLBENİZ A yapıldı. 4. model de GÜLBENİZ A olacak).
''GÜLBENİZ A '' modeli temmuz 2013 ' de teslim edlimiş olup model sayısı 202 olmuştur.
''KIZAĞA KONULAN MODELLER ''
ARKAS HOLDİNG'in sahibi olduğu ''MARTİNE A '' , INGA A'' , NATALİA A '' gemilerine ait modeller atölyemde kızağa konulmuş olup 1/100 ölçekli yapılacaktır. Gemilerin boyu 149 metre olup modeller 149 cm yapılacaktır.
MARTINE A 'nın tesliminden sonra 3.4.2014 tarihinde teslim edilen INGA A 'nın fotoğrafları:
Temmuz 2014 tarihinde teslim edilen NATALİ A A modeline ait detay fotoğraflar .
GEMİ MODELİ DIŞINDA YAPILAN MODELLER :
Tekirdağ'da yapımı süren konteyner limanında kullanılacak olan STS Vinçlere ait vinç modeli :
BÜYÜK ÖLÇEKLİ KÜÇÜK MODELLER :
Bilindiği gibi model ölçeği büyüdükçe model boyu küçülmektedir. Örneğin : 156 metre uzunluğunda bir geminin 1/100 ölçekli modeli 156 cm olmaktadır. RMK Marine'den gelen talep üzerine 156 metrelik Asfalt Tankeri'nin 1/400 ölçekli modeli talep edilmiştir ve model boyu 39 cm olarak yapılmıştır. 1/400 ölçekli modelde yapılması en zor parça vardavelalardır. Model bir de tanker olunca hem ana güverte de hem kedi köprüsünde hem de bina da kullanılacak toplam vardavela uzunluğu yaklaşık 1metre 80 santim olmaktadır ve vardavela 3 sıra olmalı ,yüksekliği 3 mm olmalıdır. Modelde kullanılan vardavela 3 sıra ve yüksekliği 3 mm ' dir. Asit indirme haricinde hiçbir malzeme ile bu ölçüde vardavela yapmak mümkün değildir. Modelde ayrıca 22 adet merdiven vardır ve bu merdivenler de korkulukları ile birlikte yapılıp model üzerine konulmuştur. Modelde kullanılan boru donatımındaki tellerin kalınlıkları ise 0,30 - 0,50, 0,80 mm'dir ve çelik teller kullanılmıştır.
YENİ YAPILMAKTA OLAN MODELLER:
ARKAS HOLDİNG 2 adet eş gemi satın almış olup bu gemiler Türkiye'nin en büyük Konteyner Gemileridir. Boyları 207,95 metre, enleri 32,24 metredir. 2750 adet konteyner taşıyan bu gemilerin 1/115 ölçekli modelleri yapılacaktır. Model boyu : 181 cm, model eni 28 cm olacaktır.
3D PRİNTERLER İLE PARÇA ÜRETİMİ
3D çizimleri yapılan parçaların 3D printerler ile sinterleme yöntemi kullanılarak parça üretmek Türkiye'de ilk defa tarafımca yapılmış olup modellerin kalitesi son aşamaya gelmiştir. Mikron düzeyinde çalışan 3D printerlerden çıkan parçalarda çizimde hata yok ise yanılma ve hata payı sıfır olduğundan gerçeğine en uygun parçayı modelde kullanmanın modelcilikte son aşama olduğu kanısındayım.
Bu yöntem ile üretilen parçaları '' 3D imalatlar '' bölümünde görebilirsiniz.
GEÇMİŞ ZAMAN OLUR Kİ HAYALİ CİHAN DEĞER
Geçmiş günlerin anısına 73-74-75 li yıllardan bazı enstantaneler........
